Tüm Yazılar
Keşfin Keşfi
December 27, 2025
"Arapça’da keşefe (كَشَفَ) fiili “perdeyi kaldırmak” demek. Türkçe’den bildiğimiz keşif de aynı kökten geliyor. Varlıkta saklı bir sırrı keşfettiğimizde, onun üstündeki cehalet perdemizi kaldırmış oluyoruz. Bu kelimenin perdenin kalkması anlamı"
Devamını okuİnsanın Suni Sanatı
December 22, 2025
"Sanat deyince aklımıza güzel sanatlar (fine arts) geliyor. Halbuki kelimenin orijinal anlamı üretim. Mesela, aynı kökten gelen sanayi kelimesi orijinal anlama daha yakın. Sanatkar sanat ürünü üretir. Elbette ürettiğinde sanat da vardır, fakat işin"
Devamını okuBaldırın Açıldığı Gün
December 16, 2025
"Kur’an’da bacakların / baldırların açılmasıyla ilgili şöyle bir ifade var: يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ سَاقٍ وَيُدْعَوْنَ اِلَى السُّجُودِ فَلَا يَسْتَط۪يعُونَ “O gün bacaklar görünür ve secdeye davet edilirler, fakat takat getiremezler.” 68:42 Kıyamet"
Devamını okuLibasın Önemi
December 15, 2025
"Libas Arapça’da elbise demek. Hayvanların fıtri bir elbisesi olduğundan, onlar ayrı bir elbiseye ihtiyaç duymuyor. İnsan ise dünyaya geldiği andan itibaren üzerine bir örtü veya elbise giymek durumunda, zira diğer canlıların aksine o tamamlanmamış"
Devamını okuİrade Sıfatı ve Muhtar İsmi
November 14, 2025
"Allah’ın bir şeyleri “ihtiyar” ettiği sadece 28:68’de geçiyor: وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَٓاءُ وَيَخْتَارُۜ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ “Rabbin dilediğini yaratır ve seçer; (yaratma hususunda) tercih onlara ait değildir.” *veya* “Rabbin dilediğini"
Devamını okuİki Deniz
November 7, 2025
"Musa’nın (asm) Hızır’la buluşması iki denizin birleştiği yerde gerçekleşiyor (18:60). Buluşmanın neden orada gerçekleştiğini anlamak için öncelikle iki denizden neyin kastedildiğini anlamamız lazım. Bunun için de iki denizden bahseden şu ayetleri"
Devamını okuHızır’a Sabretmek
November 1, 2025
"Hızır kıssasının ana çerçevesinin sabır olduğu söylenebilir. Hızır daha en baştan sabır meselesini gündeme getiriyor; Rasulullah (asm) da sonrasında Musa sabredebilseydi... demiş. Demek ki sabır bu kıssanın ana ekseninde. Bunu ahşap bir geminin"
Devamını okuKanun ve Namus
October 11, 2025
"Kanun ve namus kelimelerinin Arapça sözlük anlamı yaklaşık aynı. Namusun Türkçe’deki kullanımı ise biraz farklılık arzediyor. Bu yazıda namusun bu iki anlamı arasındaki bağı ve bunların kanunla olan ilişkisini irdeleme niyetindeyim. Beni bu konuya"
Devamını okuAnti-kırılgan
August 26, 2025
"Anti-kırılgan, ingilizce antifragile teriminin türkçesi. Bu terimden neyin kastedildiğinin detayı için Antifragile başlıklı kitaba bakılabilir. [1] Kısaca: Antifragility is a property of systems in which they increase in capability to thrive as a"
Devamını okuİhtiyaç, İştiyak ve İhtisas
August 8, 2025
"İhtiyaç ve Fakriyet başlıklı yazıda ihtiyaçlarımızın varoluşsal fakriyetimiz ile olan ilişkisine değindim. Bekaya olan mutlak ihtiyacımızdan beslenen fakriyetimiz bizi ahirete imana bağlıyor. İhtiyaçlarımızın ahirete bakan bu güzel vechesinin"
Devamını okuDopaminin Bize Anlattıkları
July 22, 2025
"Nörobilim (neuroscience) ve pekiştirmeli öğrenme (reinforcement learning) hakkında hayvanlar üzerinde yapılan bazı bilimsel çalışmalarda ödüllerin sinir ileticisi (neurotransmitter) olarak bilinen dopaminin ne zaman salgılandığı incelenmiş. Bu"
Devamını okuNun-za-ra (نظر) Kökünü Paylaşan Önemli Kavramlar
July 20, 2025
"Arapça’da نظر kökünü paylaşan pek çok kelime var. Bizi en çok ilgilendiren kavram nazar. Manayı ismi ve manayı harfi nazar dediğimizde, iki teorik bakış açısını kastediyoruz. Nazar etmek, bakmak demek. Bu bir şeye sathi bir bakış da olabilir, imani"
Devamını okuMaymunlar ve Domuzlar
June 23, 2025
"قُلْ هَلْ اُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذٰلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللّٰهِۜ مَنْ لَعَنَهُ اللّٰهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَاز۪يرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ De ki: “Allah nezdinde yeri bundan daha kötü olanı size bildireyim mi?"
Devamını okuYahudi “Problemi”
June 21, 2025
"Konu İsrail olduğunda, genellikle içimizde nefretten başka bir duygu bulamıyoruz. Eskiden beri dünyanın bu kadar katliama ve haksızlığa nasıl duyarsız kalabildiğini anlamakta zorlanırım. İçinde yaşadığım şartların da etkisiyle, son zamanlarda karşı"
Devamını okuİbrahim’in Cesareti
June 4, 2025
"İbrahim (asm) 6:76-78’de sırasıyla önce yıldıza, sonra aya ve en son da güneşe “benim Rabbim işte bu” diyor. Mealler neredeyse istisnasız olarak parantez içinde “öyle mi?” sorusunu ekliyorlar. Halbuki ayetin orijinalindeki ifade soru cümlesi değil."
Devamını okuİlk Hayat
May 28, 2025
"وَبَدَاَ خَلْقَ الْاِنْسَانِ مِنْ ط۪ينٍ İnsanı yaratmaya çamurdan (kilden) başladı. 32:7 Bu ayet tikel bir insanın yaratılmasından ziyade, tüm insanlığın, hatta tüm hayatın atası olan ilk tek hücreli canlının yaratılmasında kil dediğimiz çeşitli"
Devamını okuKur’an Ayetlerindeki Zorluk Sırası
May 24, 2025
"Bir soru: “Kur’an’da ve Kur’an’ın bir tefsiri olan Risale-i Nur’da yaratılış hakkında tefekküre ciddi bir teşvik var. Kendimizde ya da muhatap oldugumuz insanlarda “ya tamam anladık, bunları biliyoruz; bitkiler, hayvanlar, kuşlar, yağmur, bulutlar,"
Devamını okuCüzi irade ve sebepler var mı, yok mu?
May 3, 2025
"İngilizce bilmeyenlerden özür dileyerek, bu yazıda “Islam, Causality, and Freedom” başlıklı kitabın Said Nursi hakkındaki yorumlarına bazı eleştirilerde bulunacağım. Amacım yanlış anlaşılması mümkün bazı noktaları hem kendim hem de bu konulara ilgi"
Devamını okuFıtratın İnfitarı
April 5, 2025
"Ragıb-el İsfahani’ye göre فَطْر kelimesinin asıl anlamı bir şeyi uzunlamasına yarmak. Şu ayetteki kullanım bu anlamla örtüşüyor: اَلسَّمَٓاءُ مُنْفَطِرٌ بِه۪ كَانَ وَعْدُهُ مَفْعُولًا “(O gün) sema yarılmıştır. Allah’ın va’di gerçekleşmiştir.”"
Devamını okuGetirilen İddia
March 16, 2025
"لَا تَحْسَبَنَّ الَّذ۪ينَ يَفْرَحُونَ بِمَٓا اَتَوْا وَيُحِبُّونَ اَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِنَ الْعَذَابِۚ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَل۪يمٌ “Getirdikleri ile böbürlenen ve yapmadıkları işlerle övülmeyi seven"
Devamını okuHebae Mensur
March 15, 2025
"وَقَدِمْنَٓا اِلٰى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَٓاءً مَنْثُورًا “Onların yaptıkları amellerine yöneldik ve onları dağılmış zerreciklere (hebâ-i mensûra) çevirdik.” 25:23 Bu ayet genelde Yaratıcının kıyamette inanmayanların amellerini"
Devamını okuNeshedilen ve Neshedilmeyen Ayetler
March 9, 2025
"Hükümlerin ve ayetlerin nesh (iptal) edilmesi konusu şu parça bağlamında şu derste gündeme gelmiş: “Çünkü, ferî hükümlerden biri, bir zamanda maslahat iken, diğer bir zamana göre mazarrat olur. Veya bir ilâç, bir şahsa devâ iken, şahs-ı âhere dâ"
Devamını okuKur’an’ın Evveli ve Ahiri, Zahiri ve Batını
March 4, 2025
"İşarat-ul İcaz’da Bakara 2:4’ün وَالَّذ۪ينَ يُؤْمِنُونَ بِمَٓا اُنْزِلَ اِلَيْكَ وَمَٓا اُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَۚ kısmının tefsiri hakkında yapılan şu derste Kur’an ile kainatın ve risaletin beraber düşünülmesi gereğine dair vurgular yapılmış. Bu"
Devamını okuHz. Süleyman'ın Tartışmalı Duası
February 22, 2025
"Süleyman’ın (asm) aşağıdaki duası çok tartışmaya sebep olmuş: قَالَ رَبِّ اغْفِرْ ل۪ي وَهَبْ ل۪ي مُلْكاً لَا يَنْبَغ۪ي لِاَحَدٍ مِنْ بَعْد۪ي “(Süleyman) dedi: ‘Rabbim beni bağışla. Bana, benden sonra kimseye nasip olmayacak bir mülk ver.’” 38:35"
Devamını okuAlak
February 8, 2025
"خَلَقَ الْاِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ “O, insanı bir alak’tan yarattı.” 96:2 Alak (عَلَق) kelimesi bu zamanda embriyo şeklinde çevriliyor ve Türkçe’de kullanılan alâka ve muallak kelimeleri ile aynı kökü paylaşıyor. Ragıb-el İsfahani’ye göre bu kelime"
Devamını okuİnsanın Secdesi
February 1, 2025
"İnsanın secdesi meleklerin insana secdesi (2:30) ile başlıyor. Yani tüm aleme insanın Rabbin esmasını tanıyıp tanıtması için varlık verilmiş. Yusuf (asm) güneşin (rüyamda) bana secde ettiğini görüyorum diyerek bunu kastediyor. Alemdeki her bir şey"
Devamını okuBüyük ve Küçük Harfler
January 31, 2025
"Mesnevi-i Nuriye’de şöyle bir parça var: İlem eyyühel-aziz! Görüyoruz ki, Sâni-i Hakîmin, efrad ve cüziyatın tasvirinde büyük büyük tefennünleri [çeşitlilik] vardır. Evet, hayvanların pek büyük ve pek küçükleri olduğu gibi, kuşlarda, balıklarda,"
Devamını okuMümkin Vacib ve Mümkin Mümkün
January 19, 2025
"Biz varlığı mümkin, ona varlık vereni de Vâcib-ul Vücud diye biliyoruz, ki bu da varlığı O’nun zati vücudu ve mümkinata varlık vermesi olmadan açıklayamıyoruz demek. Vâcib sıfatını hiçbir zaman varlığın kendisi için kullanmıyoruz. Bununla beraber,"
Devamını okuMümkinatın nasıl mutlak vücudu olur?
January 19, 2025
"29. Sözde şöyle bir cümle var: “Mümkinat mahiyetlerinin mutlak kemâli, mutlak vücuttur. Hususî kemâli, istidatlarını kuvveden fiile çıkaran, ona mahsus bir vücuttur.” Bu cümle itaat sırrı bahsinde geçiyor. Bu sırra göre Yaratıcının Kün emrine tek"
Devamını okuTilavet
December 25, 2024
"وَالشَّمْسِ وَضُحٰيهَاۙ وَالْقَمَرِ اِذَا تَلٰيهَاۙ “(Andolsun) güneşe ve aydınlığına, ve onu takip eden aya…” 91:1-2 Ragıp-el İsfahani’nin yukarıda alıntıladığım ayet hakkında güzel bir açıklaması var: “تَلاَهُ bir kişiyi, aralarında hiç kimsenin"
Devamını okuÖğretmenleri değil, fenleri dinleyin.
December 23, 2024
"اَللّٰهُ الَّذ۪ي جَعَلَ لَكُمُ الْاَرْضَ قَرَارًا وَالسَّمَٓاءَ بِنَٓاءً “Allah o ki sizin için arzı bir makarr (karargâh), semayı da bir bina yaptı.” 40:64 Makarr, karargah, karar, takrir, ikrar, istikrar, müstekar kelimeleri hep aynı kökten (قرر)"
Devamını okuTabakalara Binmek
November 19, 2024
"لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ “Şüphesiz tabakadan tabakaya binmektesiniz.” 84:19 Ayette geçen rakibe (ركب) fiili bir şeye binmek demek. Türkçe’deki merkep ile aynı kökü paylaşıyor. Görebildiğim kadarıyla mealler bu ayeti gelecek zaman kipiyle"
Devamını okuÂdem ve İsimler
October 19, 2024
"Âdem (asm) hepimizin babası olduğu gibi, onun kıssası da tüm “kıssaların babası” mahiyetinde. Bu kıssa diğer tüm kıssaları bünyesinde toplayan bir “çatı” (meta-story) olduğundan, gereği gibi anlamak özel bir çaba gerektiriyor. Bu yazıda Âdem"
Devamını okuMehbit
October 19, 2024
"Mesnevi-i Nuriye’de şöyle bir cümle var: “Ve öyle Muhammed (a.s.m.) ki, âyât-ı bâhire, mucizat-ı katıa ve secâyâ-yı sâmiye ve ahlâk-ı âliye sahibi olmakla mehbit-i vahy-i İlâhî olmuştur.” Mehbit-i vahy, vahyin indiği yer / zaman / kişi anlamına"
Devamını okuMisk
October 5, 2024
"Hayata önce ağzımız (anne sütü) ile tutunuruz. Fakat bu tutunma bir süre sonra biter, sütten kesilir ve annemizden ayrılırız: حَمَلَتْهُ اُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًاۜ وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلٰثُونَ شَهْرًا “Annesi onu nice zahmetlere"
Devamını okuBilimler ve Biz
September 26, 2024
"Fenleri, eski adıyla felsefeyi, mutlaka ve mutlaka kendimize Harun-vari bir başvezir yapmamız, aşağıdaki ve benzeri cümlelere de artık farklı bir bakış açısıyla bakmamız gerekiyor: Her ne vakit o iki silsile imtizaç ve ittihad etmişse, yani"
Devamını okuEmpirisizm ve Sayılar
September 22, 2024
"Günümüzde yapılan bilimsel çalışmaların büyük kısmı “empirik” karakterde. Günlük hayatımız da sayılarla iç içe geçiyor. Dolayısıyla, empirik ve sayı mefhumları üzerinde düşünmek bizim için faydalı olabilir. Öncelikle bir felsefi akım olarak bilinen"
Devamını okuUnzurnâ – “Bize nazar et”
September 14, 2024
"Aşağıdaki ayet genellikle indiği tarihi bağlamda anlaşılıyor: يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا “Ey iman edenler, ‘râ’inâ’ (bizi güt) demeyin, ‘unzurnâ’ (bizi gözet / nazar et) deyin ve"
Devamını okuŞerar ve Şer
September 8, 2024
"Arapçada şerar kıvılcım demek ve şer ile aynı kökü paylaşıyor. Bu kelimeyi bana şu cümle tanıttı: “İşte o fezlekelerde Kurânın hikmet-i ulviyesinden bazı işarat ve hidayet-i İlâhiyenin âb-ı hayatından bazı reşaşat (sızıntılar), icâz-ı Kurânın"
Devamını okuSoldaki ve Sağdaki Acz ve Fakr Yaraları
September 5, 2024
"Acz ve fakr yaralarımızdan (dertlerimizden) haberimiz vardır. Şu parçada acz yarasının sol tarafta, fakr yarasının da sağ tarafta olduğu söyleniyor: “Sonra sol tarafıma bakıyorum, görüyorum ki: Nihayetsiz bir acz ve o hadsiz aczden neşet eden derin"
Devamını okuDolu kaseler
September 2, 2024
"وَكَأْسًا دِهَاقًا “(Onlara) dolu kaseler [1] (vardır.)” 78:34 Kase, bir içeceğin içilmesine imkan veren bir araç. İçilen şeyi (mesela suyu) belli bir miktarda içine alıyor ve içilen kaynaktan (mesela pınardan) ağıza kadar ulaştırma görevini"
Devamını okuFünûn-u Ekvan ve Maarif-i İlahiye
August 22, 2024
"Mesnevi-i Nuriyede şöyle bir parça var (Badıllı tercümesi): “Hem niyet ve nazar; ikisi eşyanın mahiyetlerini değiştirip seyyiatı hasenata tebdil ederler. Nasılki, iksir, toprağı altına kalbeder, öyle de niyet dahi adi harekâtı ibadetlere çevirir."
Devamını okuFakirlikten Korkarak Geçilen Zekat Köprüsü
August 13, 2024
"Mal ile aramızdaki yatay ilişkiyi yani elimizdeki malı sahiplenmeyi temizleyerek onu dikey ilişkiye çevirmeye yani hakiki sahibi adına kullanmaya zekat verme diyoruz. [1] 40’dan birini fakirlere vererek aslında hepsinin O’nun olduğunu karara"
Devamını okuAşk ve Şefkat
July 27, 2024
"Aşk, sevginin keskinleşmiş, şiddetlenmiş ve insanı her anlamda ihata etmiş hali olarak düşünülebilir. Dolayısıyla, aşk, sevgi ve muhabbet kavramları birbiriyle direk alakalı. Sevginin dozu arttıkça ona aşk demeye başlıyoruz. Bir kimse bir şeyi"
Devamını okuDünyanın neden İKİ güzel yüzü var?
July 20, 2024
"32. Sözde geçen şu parça kritik bir öneme haiz: “Ehl-i dalâletin vekili der ki: ‘Ehâdisinizde dünya telin edilmiş, cîfe ismiyle yad edilmiş. Hem bütün ehl-i velâyet ve ehl-i hakikat dünyayı tahkir ediyor, ‘Fenadır, pistir’ diyorlar. Halbuki, sen"
Devamını okuİns ve cinn neye el sürmemiş?
July 16, 2024
"İşarat-ul İ’caz’da Bakara suresinin ilk ayeti olan الٓمٓ hakkında dört mebhas var. Bunlardan dördüncüsü şu müzakerede çalışılmış ve fakat bu mebhasta zikredilen üç latifeden birincisi biraz hızlı geçilmiş. Bu birinci latifenin Arapçası şöyle (sayfa"
Devamını okuSıla-i rahim nedir ve neden önemli?
July 16, 2024
"الَّذ۪ينَ يَصِلُونَ مَٓا اَمَرَ اللّٰهُ بِه۪ٓ اَنْ يُوصَلَ “Allah’ın kurulmasını emrettiği bağları birleştirenler…” 13:21 Genellikle akrabalık bağlarını koruma şeklinde anlaşılan sıla-i rahim meselesine daha geniş ve temelli bir perspektiften"
Devamını okuPeygamberin zekası
July 14, 2024
"İşarat-ul İ’caz’da Bakara’nın birinci ayeti olan الٓمٓ hakkında şöyle bir cümle var (sayfa 43): “الٓمٓ Kur’anın indiği zâtın zekâsının şiddetine bir işarettir. Öyle ki, remiz ona açıktan ifade (sarih) gibidir.” Yani elif lam mim ve benzeri huruf-u"
Devamını okuRehin alınmak
July 12, 2024
"Rehin alınmanın bizde olumsuz bir anlamı var. Kimse bir başkası tarafından rehin alınmak istemez. Aşağıdaki ayetler ise her birimizin yaptıklarımız ile rehin alındığımızı söylüyor. كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَه۪ين “Herkes neyi kesbetti ise onunla"
Devamını okuDünyanın ahiretin gölgesi olması ne demek?
July 8, 2024
"Aşağıdaki duada numune-menba ve gölge-asıl kavramları birbiriyle eşleştirilmiş: “Ey bizi nimetleriyle perverde eden sultanımız! Bize gösterdiğin numunelerin ve gölgelerin asıllarını, menbalarını göster…Burada bize tattırdığın leziz nimetlerini"
Devamını okuCismaniyeti bırakmak ne demek?
July 5, 2024
"“Hayvâniyetten çık, cismâniyeti bırak, kalb ve ruhun derece-i hayatına gir.” 17. Lem’a ve “Esma-i İlahiyenin en cem’iyetli âyinesi cismaniyettedir.” 11. Şua gibi cümleler sanki birbiriyle çelişiyormuş gibi. Sanki bir yandan cismaniyetten tecerrüd"
Devamını okuAhiretin İnsana Verdiği Gaflet
June 25, 2024
"Ahirete imanın gayet önemli olduğunu biliyoruz. Lakin aşağıdaki ilginç cümlede, ahiretin insana gaflet verebileceği söyleniyor: “İlem eyyühel-aziz! Gafil nefis, âhireti dünyanın bitişiğinde ve dünya ile bağlı bir menzil zannediyor.” Mesnevi-i"
Devamını okuŞerr-i Kalil ve Hayr-ı Kesir
June 19, 2024
"İşarat-ul İ’caz’ın Fatiha’daki غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ kısmının tefsiri bağlamında şu soru ve cevabına gerek görülmüş: “Hakaik-i nisbiyenin ne kıymeti var ki, onun için şerler istihsan edilecek?” Öncelikle müellif hakaik-i nisbiyenin ve"
Devamını okuİman bize hangi yükü yükler?
June 12, 2024
"İşarat-ul İ’caz’da Fatiha’daki عَلَيْهِمْ kelimesindeki عَلَى edatı hakkında şöyle bir parça var: “عَلَيْهِمْ’deki عَلَى enbiyaya yükletilen risalet ve teklif yükünün pek ağır olduğuna ve sahraları faidelendirmek için yağmur, kar ve fırtınaların"
Devamını okuMeleklerin İstiğfarı
June 5, 2024
"وَالْمَلٰٓئِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْاَرْضِ “Melekler Rablerinin hamdini tesbih ederler ve arzdaki herkes için istiğfar ederler.” 42:5 Meleklerin tesbihatından haberimiz var, fakat bu ayet enteresan bir"
Devamını okuMenfaatin Celbi ve Mazarratın Def'i
June 3, 2024
"İşarat-ul İ’caz’da Fatiha’daki Rahman ve Rahim isimlerinin birbiriyle nasıl ilişkili olduğuna dair şöyle bir parça var: “Biri menfaatleri celp, diğeri mazarratları def etmek üzere terbiyenin iki esası vardır. Rezzak mânâsına olan اَلرَّحْمٰنِ"
Devamını okuAteşteki Bereket
May 27, 2024
"Ateşte yanmak (صَلَى) ve namaz kılmak (صَلّٰى) Arapça’da aynı kökü paylaşıyor. Bu kelimelerin geçtiği ayetlere örnek olarak 75:31 ve 87:12 verilebilir. Namaz kılmak, salat getirmek gibi güzel bildiğimiz manaların ateşte yanmak gibi negatif bir mana"
Devamını okuEn yakın olan nasıl en uzak olur?
April 25, 2024
"Bu dünya bizi şaşırtacak mahiyette var edilmiş. En yakının aynı zamanda en uzak olması da şaşırtıcı hadislerden biri: اِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَع۪يدًا “Şüphesiz onlar onu nihayetsiz uzak görüyorlar.” 70:6 وَنَرٰيهُ قَر۪يبًا “Biz ise onu nihayetsiz"
Devamını okuSemanın arzdan ayrılması
April 14, 2024
"اَوَلَمْ يَرَ الَّذ۪ينَ كَفَرُٓوا اَنَّ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا “Hakikatin üzerini örtenler görmüyorlar mı ki, göklerle yer bitişik bir halde iken onları biz ayırdık.” 21:30 Yukarıdaki ayette bahsedilen göklerin"
Devamını okuİnfaktan Nifaka Giden Yol
April 11, 2024
"Bize verilenlerden ihtiyaç sahiplerine infak etmemiz ve onlara sadaka vermemiz gerektiği çeşitli ayet ve hadislerde bize bildirilir. İnfak ve sadaka kelimeleri yaklaşık aynı anlamda. Öte yandan infak ile nifak ve münafık kelimeleri aynı Arapça kökü"
Devamını okuEşyanın Sabitliği
April 9, 2024
"Gelişim psikolojisinde (developmental psychology) eşyanın sabitliği (object permanence) diye bir konu var. Eşya ile etkileşime giren bir bebek, ilk etapta gözlem alanından çıkan bir şeyin tamamen kaybolduğunu düşünüyor. Mesela oynadığı oyuncak ile"
Devamını okuKemiyetin önemi
April 9, 2024
"Kemiyetin (sayının) keyfiyete (kaliteye) nazaran öneminin olmadığını çok duymuşsunuzdur. Bunda bir hakikat payı var elbet. Risalelerde kemiyetin keyfiyete nazaran önemsiz olduğunu söyleyen pek çok parça var. Mesela: “Kemiyetin, keyfiyete nisbeten"
Devamını okuİnsanın Tadı ve Kokusu
April 7, 2024
"Rasulullahtan (asm) rivayet edilen enteresan bir hadis var: “Kur’an okuyan mü’min portakal gibidir: kokusu hoş, tadı güzeldir. Kur’an okumayan mü’min hurma gibidir: kokusu yoktur, tadı ise güzeldir. Kur’an okuyan münâfık fesleğen gibidir: kokusu"
Devamını okuGüneş ve ay tutulmaları bize ne söyler?
April 7, 2024
"Güneş tutulması gündüz vakti oluyor ve ayın güneşi perdelemesiyle gerçekleşiyor. Ay tutulması ise gece vakti oluyor ve dünyanın ayı perdelemesiyle gerçekleşiyor. Rasulullah’ın (asm) oğlu İbrahim öldüğü gün güneş tutulunca, sonradan kusuf (كسوف)"
Devamını okuTerazimiz ne zaman ağır çeker?
April 2, 2024
"فَاَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَاز۪ينُهُ فَهُوَ ف۪ي ع۪يشَةٍ رَاضِيَةٍ “Terazileri ağır çeken kimse artık razı olduğu bir maişet içindedir.” 101:6-7 فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَاز۪ينُهُ فَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ “Terazileri ağır çeken kimseler (var ya),"
Devamını okuİhtiyaç ve Fakriyet
March 31, 2024
"İhtiyaç nedir ve neden var? Neden kendimizi sürekli yeni ihtiyaçlar içinde buluyoruz? İlk bakışta ihtiyaç içinde olmak pek de sevilecek bir durum değil gibi. Bu sevilemeyişten ötürü olsa gerek, Hint fakiri denen kimseler ihtiyaçlardan tamamen"
Devamını okuKınayan kınanmıştır
March 31, 2024
"(nefsini kınayan müstesna) Kur’an kınanmışlığı hem Firavun ve hem de Yunus (asm) ile ilişkilendiriyor. Musa (asm) ve beraberindekilerin peşine düşen Firavun’un akıbetini anlatan şu ayete göre: فَاَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ"
Devamını okuSeyl-i Mevcudat Ehl-i Şirki Nasıl Boğar?
March 18, 2024
"2. Şua’da şöyle bir parça var: …“Seyl-i mevcudat ve kàfile-i mahlûkat nereden geliyor ve nereye gidecek ve niçin gelmişler ve ne yapıyorlar?” diye halledilmeyen tılsımlı suallerin mânâları ona inkişaf etmesi, ancak ve ancak sırr-ı tevhid iledir."
Devamını oku100 Yıllık Ölüm
March 16, 2024
"Bu yazıda aşağıdaki ayeti bir miktar anlamaya çalışacağız. اَوْ كَالَّذ۪ي مَرَّ عَلٰى قَرْيَةٍ وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلٰى عُرُوشِهَاۚ قَالَ اَنّٰى يُحْي۪ هٰذِهِ اللّٰهُ بَعْدَ مَوْتِهَاۚ فَاَمَاتَهُ اللّٰهُ مِائَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُۜ قَالَ كَمْ"
Devamını okuUyku ve Ölüm
March 16, 2024
"Yeryüzünün ölümünden sonra diriltilmesiyle ilgili bulabildiğim bazı ayetler şöyle: يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَيُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَكَذَلِكَ تُخْرَجُون “O ölüden diriyi çıkarır; diriden de"
Devamını okuŞer olmazsa, hayır bilinmez!
March 16, 2024
"“Evet, bu kâinatta hayır-şer, lezzet-elem, ziya-zulmet, hararet-bürudet, güzellik-çirkinlik, hidayet-dalâlet birbirine karşı gelmesi ve içine girmesi, pek büyük bir hikmet içindir. Çünkü şer olmazsa hayır bilinmez. Elem olmazsa lezzet anlaşılmaz."
Devamını oku"Şükrederseniz artırırım"
March 16, 2024
"Aşağıdaki ayetin meali genel itibariyle aşağıda alıntıladığım gibi yapılıyor: لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَاَز۪يدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ اِنَّ عَذَاب۪ي لَشَد۪يدٌ “Eğer şükrederseniz elbette size (nimetimi) artırırım. Eğer (nimetimin) üstünü"
Devamını okuSun'î Libasın Mühim Bir Hikmeti
March 16, 2024
"Aşağıdaki parçada Nursi enteresan bir konudan bahsediyor: “Dünyada sunî libasın hikmeti, yalnız soğuk ve sıcaktan muhafaza ve ziynet ve setr-i avrete münhasır değildir. Belki mühim bir hikmeti, insanın sair nevilerdeki tasarruf ve münasebetine ve"
Devamını okuKafirlere gülen mü'minler
March 8, 2024
"فَالْيَوْمَ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَۙ “İşte o gün iman edenler kafirlere gülmektedirler.” 83:34 Bu ayet cennetliklerin o gün cehenneme giden kafirlere gülecekleri şeklinde çevriliyor. Hatta bir meal paranteze bile gerek"
Devamını okuDağa Atılan Cila
March 5, 2024
"Dağların Kur’an’da özel bir yeri var. Hem Musa’ya hem de Rasulullah’a (asm) ilk vahiy bir dağda geliyor. Yine dağdaki bir başka buluşmada Musa (asm) Rabbine onu görmek istediğini söyleyince, kendisine bu isteğinin ancak baktığı dağın yerinde"
Devamını okuMüzakere-Münakaşa ve Fırkalaşma
February 25, 2024
"Müzakere, farklı fikirlerin tartışılması demek. Mesela ilmi bir müzakerede taraflar adıkları farklı pozisyonları birbirlerinin nazarına vererek kendi pozisyonlarının neden daha hakikatli olduğunu savunabilirler. Müzakereler en azından amaç"
Devamını okuZaaf, Muzaaf, Riba ve Terbiye
February 24, 2024
"Bu dört kelime birbiriyle ilişkili kavramlar. Zaaf ve zayıf kelimeleri yaklaşık eş anlamlı. Aynı kökü (ضعف) paylaşan muzaaf kelimesi ise kat kat artmış anlamında. Mesela, “Kâinatta, bittecrübe, herşeyin bir nokta-i kemâli vardır. O şeyin, o noktaya"
Devamını okuMelekler Neyi Bilebilir?
February 15, 2024
"Varlığın sahibi bilinmeyi irade ettiği için bize yokluğu tecrübe edebilme kabiliyetini vermiş. Şer ve adem olmadan bilme dediğimiz eylem gerçekleşmiyor. Varlık var olsa da, varlığın varlığını ve onun sair özelliklerini onların yokluğunu tecrübe"
Devamını okuErkekler ve Binalar
February 13, 2024
"Bu alem bina edildi. İnsan da evini ve evlatlarını bina etti. Fakat bu binasında genellikle kız evlatlardan çok erkek evlatlarını dayanak noktası olarak gördü. Günümüzde bu durumun eskisi gibi olmadığı söylenebilir. Artık hanımlar da erkekler gibi"
Devamını okuHayrı Kabul Etmek ve Şerre Merci Olmak
February 2, 2024
"18. Söz’de şöyle bir parça var: “[Ey nefsim] sen, benim cismimde, âlemdeki tabiata benzersin. İkiniz hayrı kabul etmek, şerre merci olmak için yaratılmışsınız. Yani, fâil ve masdar değilsiniz; belki münfail ve mahalsiniz. Yalnız bir tesiriniz var."
Devamını okuMizan
January 31, 2024
"Mizan kelimesiyle eş anlamlı kelimeler şöyle: tartı, terazi, ölçü aleti. Edebiyattan bildiğimiz vezin kelimesi de aynı kökten ve yaklaşık eş anlamlı. Rahman suresinde mizan kelimesi dikkat çekici bir tarzda arka arkaya üç kez geçiyor:"
Devamını okuŞerri Acele İstemek
January 21, 2024
"Daha önceki bir yazıda hayırda acele etmek ile hayrı acele istemek arasındaki farka dikkat çekmiştim. Bu yazıda ise şerde acele etmenin yanlış olduğunun yeterince açık olduğunu umarak, şerri acele istemenin neden doğru olmadığına değineceğim. Hayrı"
Devamını okuHayırda acele etmek
January 21, 2024
"“Hayırlı işlerde acele ediniz” mealindeki nebevi uyarıyı muhtemelen hepimiz biliriz. Burada kastedilen bir işi alelacele, üzerinde fazla düşünmeden yapmak değil, gerekli değerlendirmeyi yaptıktan, yapılması gerekenin ne olduğunu yani o işin hayır"
Devamını okuAffedici kısas (generous tit for tat)
January 15, 2024
"İngilizce bilmeyenlerden özür dileyerek, bu yazıyı okumadan önce şu yazıyı okumanızı rica edeceğim. Teknik bir konuyu gayet güzel ve anlaşılır bir dilde anlatmış. İngilizce bilmiyorsanız belki ChatGPT sizin için yeterli seviyede Türkçe’ye"
Devamını okuNefisten Yapılan Zevce ve İstenen Salih
January 13, 2024
"هُوَ الَّذ۪ي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ اِلَيْهَا “Sizi tek bir nefisten var eden ve ondan da, kendisinde sukunet bulması için onun zevcesini (eşini) yapan O’dur.” 7:189 Her birimiz tek bir nefisten var"
Devamını okuCennetteki Eşler
January 12, 2024
"Cennetteki eşler şu şekilde tasvir ediliyor: وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ اَتْرَابٌ “Ve yanlarında gözlerini kendilerinden başkasına dikmeyen, kendileriyle yaşıt eşler vardır.” 38:52 فَجَعَلْنَاهُنَّ اَبْكَارًا عُرُبًا اَتْرَابًاۙ “Onları"
Devamını okuİlim, malûma tâbidir
January 11, 2024
"Nursi “kader, ilim nev’indendir; ilim, malûma tâbidir” konusunu açıklarken şu kritik cümleleri kullanıyor: “Hem ezel, mazi silsilesinin bir ucu değil ki, eşyanın vücudunda esas tutulup ona göre bir mecburiyet [1] tasavvur edilsin. … Öyle ise,"
Devamını okuFiilin Bidayeti
January 10, 2024
"Kader ve cüzi irade bahsindeki üç görüş şu cümleler ile özetleniyor: “Meselâ, halk-ı efal meselesinde Cebr mezhebi ifrattır ki, bütün bütün insanı mahrum eder. İtizal mezhebi de tefrittir ki, tesiri insana verir. Ehl-i Sünnet mezhebi vasattır."
Devamını okuTüfek atmasaydı...
January 9, 2024
"Gençlik zamanımda Back to the Future adında çok sükse yapan bir film izlemiştim. Filmin kahramanı bir zaman makinesi vasıtasıyla geçmişteki olayları değiştirerek farklı bir gelecek inşa etmeye çalışıyor. Herkesin kendi hayatında değiştirmek"
Devamını okuCüzi İrade
January 2, 2024
"Cüzi irade meselesi kelamcılar arasında ziyadesiyle tartışılmış. Mutezile [13] “fiil insana verilmediği takdirde insanın iradesinden ve sorumluluğundan bahsedemeyiz” demiş. Cebriye ise Yaratıcının herşeyin hakiki faili ve külli irade sahibi"
Devamını okuArzda kaybolmak
December 17, 2023
"وَقَالُٓوا ءَاِذَا ضَلَلْنَا فِي الْاَرْضِ ءَاِنَّا لَف۪ي خَلْقٍ جَد۪يدٍۜ بَلْ هُمْ بِلِقَٓاءِ رَبِّهِمْ كَافِرُونَ “Ve dediler: Arzın içinde kaybolduktan sonra mı yeni bir yaratılış içinde olacağız? Hayır, onlar Rablerine kavuşmayı inkâr"
Devamını okuEmaneti Yüklenmek ve Eda Etmek
November 16, 2023
"Bir emaneti eda edebilmek için, öncelikle onu yüklenmek yani üstümüze almış olmak lazım. Mesela namazı eda etmek için önce namaz “borcunun” bizde tahakkuk etmesi lazım. Bu da ancak “bende bana ait olmayan bir şey var” diyebilmek ve bunun da"
Devamını okuEsef ve İntikam
November 11, 2023
"Tevrat ve İncil’de geçen şu ayet ilgi çekici: “İnsanı yarattığına pişman oldu. Yüreği sızladı. ‘Yarattığım insanları, hayvanları, sürüngenleri, kuşları yeryüzünden silip atacağım’ dedi, ‘Çünkü onları yarattığıma pişman oldum.’” Yaratılış 6 Kendi"
Devamını okuMazlumun gizli zulmü
November 4, 2023
"Zalimlerin zulmü istisnasız herkesi rahatsız eder ve “bu alemin Rabbi neden bu kadar zulme izin veriyor?” sorusunu sordurur. Meleklerin 2:30’daki itirazını haklı çıkarır tarzda, ilk insan yasak ağaca yaklaşarak, onun bir oğlu da diğerini öldürerek"
Devamını okuŞemse ve Kamere Secde Etmeyin
October 23, 2023
"وَمِنْ اٰيَاتِهِ الَّيْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُۜ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلّٰهِ الَّذ۪ي خَلَقَهُنَّ اِنْ كُنْتُمْ اِيَّاهُ تَعْبُدُونَ “Güneş ve ay, gece ve gündüz, O’nun ayetlerindendir. Ne güneşe ne"
Devamını okuTesettür neden bir ihtiyaç?
October 22, 2023
"Tesettür kelimesini duyduğumuzda aklımıza başörtüsü ve pardesü gibi hanım kıyafetleri geliyor. Bir şeyi “setr” (ستر) etmek onu örtmek, korumak ve saklamak demek. Dinin getirdiği setr-i avret prensibi avret yerlerinin örtülmesi hakkında. Erkeklerin"
Devamını okuİman nedir?
October 22, 2023
"İman, insanın tecrübe ettiği varlığı anlamlandırırken kullandığı teorik modeldir. Duyularıyla dünyasına gelen her algıyı, bu teorik modele göre renklendirir, yani yorumlar. En avamdan en havassa kadar herkesin bir varlık modeli vardır. Tüm"
Devamını okuŞerrin Kıymeti
April 6, 2023
"Şer öyle bir mesele ki, hangi kaynağı okursak okuyalım, üzerinde ne kadar mesai harcarsak harcayalım, anlayamadığımız, çözümleyemediğimiz veya özümseyemediğimiz noktaları mutlaka kalacak. Zira şer her insanın zihnini ömrü boyunca meşgul etmesi"
Devamını okuKoyun Davası
May 8, 2021
"Davud’a (asm) başvuran iki davacının kıssasından haberiniz olmuştur. İlgili ayetleri aşağıya alıyorum: وَهَلْ اَتٰيكَ نَبَؤُ۬ا الْخَصْمِۢ اِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَۙ “Hasım kıssasının haberi sana geldi mi – hani onlar mihraba (mâbede)"
Devamını okuDiriliş gününe nazar etmek
February 27, 2021
"Bu yazıda, İblis’in Rabbine ilettiği aşağıdaki talep üzerine düşüneceğiz: قَالَ رَبِّ فَاَنْظِرْن۪ٓي اِلٰى يَوْمِ يُبْعَثُونَ “Dedi: ‘Rabbim, öyleyse onların dirilecekleri güne kadar bana süre tanı.’” 38:79 Aynı talep 7:14 ve 15:36’da da geçiyor."
Devamını oku